Silja Strøm - vernissage í Gamla Seglhúsinum

7/5/2023

Silja Strøm - vernissage í Gamla Seglhúsinum

Røða hjá Kinnu Poulsen til vernissage hjá Silju Strøm

Gamla Seglhúsið 6. mai 2023

Góðu tit øllList hevur so nógvar førleikar og megnar at føra okkum út um okkara vanligu støð bæði ítøkiliga og í huganum. Í dag hevur listin ført meg til Gamla Seglhúsið í Klaksvík. Staðið, har eg havi skrivað hesa røðuna og eftirhondini nógvar aðrar, er stovan hjá okkum í Rabarbukvarterinum í Havn, har eg siti við spísiborðið og skrivi. Har kann vera serstakliga rokaligt viðhvørt við gestum, látri og harðmæltum kjaki, men har er eisini gangur, tá eg eri einsamøll. - Útvarpið er altíð frá, sjónvarpið ofta samstundis, men næstan hvønn dag eru løtur, tá øll ljóð tagna og bara listin er eftir. Nógv listaverk prýða okkara stovu og tætt við har eg siti og skrivi hanga níggju myndir hjá Silju Strøm – ta fyrstu keypti eg á hennara fyrstu framsýning í Smiðjuni í Lítluvík í 2008, ta higartil seinastu keypti eg á framsýning í Víngarðinum í 2020 – Eitt er, at hesar níggju systramyndirnar við sínum lítla formati passa so sera væl í stovuni hjá mær, tí húsini eru smá. Men myndirnar hjá Silju eru gott selskap á so mangan hátt, tí tær eru ljósar, gløggar, stuttligar, vakrar, lívsglaðar, listaliga áhugaverdar og intimar – støddin ger, at tú av tær sjálvum fert tætt at myndunum - nærkast tú listini, nærkast hon tær. Um hugsað verður um avmarkaðu støddina; tann minsta av mínum egnu Siljumyndum, ein málningur, er 12 x 10 cm – er tað í grundini ótrúligt hvussu stórt úttrykk og hvussu nógva orku tær innihalda og allar innihalda tær ymisk sjónarmið, meiningar, tankar, dreymir og spor – tað sama er galdandi fyri verkini her í Gamla Seglhúsinum, men í nýggjum ókendum avbrigdum; tey kunnu bjóða okkum okkurt, sum vit ikki vistu frammanundan, sum vit ikki hava upplivað áður.

Listafólk eru ofta sjálvi listasamlarar av tí slagnum, sum kanska ikki altíð hava ráð at keypa tað, teimum lystir, men sum harafturímóti hava allarbesta skil fyri hvat mann átti at keypt. Í 1899 keypti franski listamaðurin Henri Matisse ein málning frá starvsfelaga sínum, Paul Cézanne av trimum baðandi kvinnum. Matisse var sera fátækur tá í tíðini, men fekk skavað so frægt saman, at hann kundi gjalda myndina í fleiri avdrøgum. - Í 37 ár átti Matisse hesa myndina, sum hann síðani gav Petit Palace savninum í París, har hon framvegis hongur. - Tað er jú tað serliga við góðari list, at hon ikki missir listaligt virði yvir tíð, men megnar at halda seg viðkomandi. Myndin hjá Cézanne var málað umleið 1879 um tað mundið, tá impressionistarnir vóru á eini sannari sigursferð við sínum prikkandi og slettandi myndum, sum meira ella minni upploysa myndevnið. Cézanne fer ein annan veg og konsoliderar figurarnar við føstum formum og konturlinjum. Tað ger hann ikki bara við kvinnurnar í myndini, men eisini við trøini og landslagið rundanum. Og hetta gevur eina harmoniska og samanhangandi heild, har bakgrundin verður javnsett við forgrund og miðgrund. Myndin hevði alstóran týdning fyri Matisse, sum seinni málaði bæði svimjandi og dansandi figurar í fullkomnari harmoni við teirra umhvørvi. Dansur er jú afturvendandi myndevni í føroyskari list – tað síggja vit í fleiri av verkunum her hjá Silju Strøm, men eisini hjá Mikines, Janusi Kamban, Torbjørn Olsen og Tróndi Patursson (í Eysturoyartunlinum). Og keldurnar hjá Matisse í kendu, modernaðu dansimyndini frá 1910 vóru í grundini frásagnir og myndir av søguliga ringdansinum, sum jú ikki heilt er farin í søguna her hjá okkum. Dansimyndirnar hjá Silju Strøm eru ikki merktar av tjóðskaparligari hetjudyrkan – tær tykjast hinvegin lættar og óhátíðarligar myndir av menniskjum, sum taka saman hendur og skapa ítøkiligt samband hvør við annan. Stílurin í málningunum hjá Silju Strøm er enn sum áður abstraktur og figurativur í senn. Typiskt er talan um myndir, sum kykna kring menniskjafigurar. Hesir figurarnir, sum sveima, dansa og interagera, seta gongd í myndirnar við strokum av máling, sum bylgja kring teir eins og spor av rørslum. Abstrakt strok blanda seg uppí og umskarast við ítøkilig skap. Primerlitirnir reytt, gult og blátt mynda ein koloristiskan grundtóna, ið klingar saman í einum litríkum samspæli av ljósfylltum og følnum brigdum. Bæði koloristiskt og bygnaðarliga eru myndirnar hjá Silju vorðnar meira kompleksar, meira málandi og meira áhugaverdar enn tær vóru við fleiri løgum og fleiri nuansum. Myndirnar eru enn frásagnarligar – tær fortelja okkurt, men hetta eru ikki søgur, sum eru skipaðar í eina byrjan, miðju og enda. Ofta eru kompositiónirnar rundleittar og sum áskoðari mást tú sjálv sleppa tær uppí dansin og avgera hvar tín søga skal byrja og hvagar hon skal fara.

Hesir lutfalsliga ljósu málningarnir kunnu tykjast sera øðrvísi enn grafisku myrkamyndirnar hjá Elinborg Lützen og kortini er slektskapur millum listakvinnurnar í mátanum tær samskipa og javnseta figurar og umhvørvi – hugsið t.d. um tær fantastisku Søgumyndirnar, sum Elinborg skapti í sjeytiárunum. - Nú eg spurdi Silju um listaligan íblástur, nevndi hon sjálv Elinborg Lützen millum fleiri altjóða listafólk. - Eg haldi sjálv, at málningarnir hjá Silju Strøm eru enn meira samanhangandi og organiskir enn teir vóru við sera týðiligum samskifti millum figurar og heild og eini greiðari miðlan av einum ofta ekstatitiskum huglagi. Tøkniliga mennist listakvinnan sum málari og brýtur eisini tøkniliga upp úr nýggjum við á hesari framsýningini at brúka lørift at mála á (umframt plátur og pappír) – Eisini bygnaðarliga eru myndirnar áhugaverdar við samanhangi millum løgini. Fleiri staðni fært tú sum nevnt varhugan av eini ringrás í myndarúminum, men millum tær einstøku myndirnar hómast somuleiðis ein samanhangur, kenslan av eini heild á sama hátt sum í myndunum hjá Edvard Munch av tilveruligu ringrásini. Hesar nýggju myndirnar hjá Silju tykjast inniligar, men eisini villar og fegnar og intensar - ótrúliga intensar sum smáir konsentraraðir bótamolar av listaverkum um reppið at eksplodera og tað smittar – blívi inniliga glað av at skoða tær og fái hug at gera alt møguligt. Túsund takk fyri tað, Silja, stóra takk, Jastrid og Símun fyri heiðurin at halda upplatingarrøðu her í Gamla Seglhúsinum og túsund takk fyri tit, ið lýddu á.

Upplatingartíðir:
Framsýningin er opin fram til 26.mai yrkadagar frá 14:00 til 17:00 og sunnudagar frá 15:00 til 18:00. Um tit ynskja at vitja uttanfyri hesar tíðir, eru tit hjartaliga vælkomin at ringja 217055 - Símun.